Sự chuẩn bị của Áo và Phổ

Bước vào cuộc chiến tranh, Phổ có nhiều điều bất lợi như các bang khác của Đức Hannover, Hessen-Kassel, Saxony (Sachsen), Bavaria, Württemberg đều liên minh với đế quốc Áo, lãnh thổ Phổ bị chia làm 2 và xứ Bohemia là bệ phóng thuận lợi để quân Áo tấn công kinh thành Berlin. Nhưng Phổ cũng có những thuận lợi nhất định như có những nhà lãnh đạo tài ba, tính chuyên nghiệp của các sĩ quan hơn hẳn người Áo và ngoài ra quân Phổ còn sử dụng súng trường nạp đạn nhanh giúp có họ có lợi thế vượt trội về chiến thuật. Về ngoại giao, Bismarck đã không để các cường quốc khác ở Châu Âu can thiệp vào cuộc chiến tranh này và kết đồng minh với Ý.

Trong khi đó Áo không đánh giá đúng khả năng của Phổ và cho rằng có thể dễ dàng đánh bại quân Phổ. Về quân sự, ban tham mưu của Áo thiếu khả năng và Quân đội Áo không có sự chuyên nghiệp như Quân đội Phổ.

Bước đầu cuộc chiến

Ngay khi chiến tranh bắt đầu, quân Phổ đã nhanh chóng chiếm Hannover để nối liền lãnh thổ Phổ. Tháng 6 1866, tướng Helmut von Moltke đã sử dụng hệ thống đường sắt Bắc Đức một cách hiệu quả để nhanh chóng triển khai 3 đạo quân tại biên giới Áo với ý đồ kết hợp 3 đạo quân này tại Bohemia. Ngày 14 tháng 5, Vương quốc Phổ tuyên chiến với đế quốc Áo. Trong khi các binh đoàn Áo từ từ tụ hội tại miền trung Bohemia thì các binh đoàn ở cực tây của Phổ băng ngang qua Sachsen và 3 binh đoàn khác tiến nhanh về Bohemia.

Ngạc nhiên trước tốc độ tiến quân của Phổ, vương công Benedeck, tổng tư lệnh quân Áo ra lệnh lui quân đến phía bắc thành phố Königgrätz. Đến thời điểm này Quân đội Áo có 19 vạn quân và 25 nghìn quân Sachsen hỗ trợ trong khi quân lực của Phổ là 20 vạn quân nhưng chỉ có 2 binh đoàn trực tiếp tham chiến, đồng thời hệ thống điện báo của tướng Moltke bị hỏng.

Sự thất bại của Áo

Khi trận đánh quyết định tại Königgrätz nổ ra vào ngày 3 tháng 7,[15] Ludwig von Benedeck nhận thấy sự vượt trội về chiến thuật của Quân đội Phổ và nhất là loại súng trường nạp đạn nhanh nên ông ra lệnh cho các tướng dưới quyền nhanh chóng rút các binh đội ra phía sau để dựa vào trọng pháo giải quyết chiến trường vì pháo binh Áo vượt trội hơn hẳn pháo binh Phổ. Nhưng các sĩ quan cấp dưới của Áo đã đưa kị binh ra trận và không tuân lệnh cấp trên. Hậu quả là khi sư đoàn 7 của quân Phổ đánh chiếm Swiewald, các chỉ huy Áo hạ lệnh phản công và 49 trong tổng số 59 tiểu đoàn xung trận đã hoàn toàn bị tiêu diệt dưới hoả lực của quân Phổ. Kết quả là cánh phải của Áo trở nên vô cùng yếu ớt và không còn khả năng chống cự khi binh đoàn thứ ba của quân Phổ dưới quyền chỉ huy của hoàng tử Phổ tham chiến.

Cũng trong thời gian đó, nước Phổ điều binh đoàn Elbe đến bao vây sườn cánh trái của quân Áo. Mặc dù pháo binh và kị binh Áo cố ngăn không cho quân Phổ bao vây toàn bộ lực lượng Bedenek nhưng sau 1 ngày chiến đấu, 4 vạn lính Áo chết và bị thương, 2 vạn bị bắt làm tù binh đã đập tan hoàn toàn sự kháng cự của Áo.